Dicle Elektrik’in dağıtım bölgesinde yer alan Şanlıurfa’da, tarımsal sulama kaynaklı elektrik tüketimi Mart ayında son 3 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Kuraklık nedeniyle yer altı kuyularından su çekilerek yapılan sulama faaliyetleri, geçen yıla göre yüzde 57, önceki yıla göre ise yüzde 40’lık bir artış gösterdi. Bu ani artış, yatırımlarla büyük ölçüde yenilenen elektrik şebekesini ve tedarik sürekliliğini riske atıyor.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en yoğun tarımsal faaliyetlerinden birine ev sahipliği yapan Şanlıurfa’da, Mart ayı elektrik tüketimi son 3 yılın zirvesine ulaştı. Dicle Elektrik verilerine göre, 2025 Mart ayındaki tüketim, 771 milyon 923 bin kilovatsaat (kWh) ile geçtiğimiz yıla göre yüzde 57, önceki yıla göre ise yüzde 40 oranında arttı. Bu olağanüstü artışın temelinde kuraklık ve buna bağlı olarak yer altı su kaynaklarının elektrikle çekilmesiyle yapılan sulama faaliyetleri yer alıyor.
Tarımsal sulama aboneleri şebekede yük oluşturuyor
Dicle Elektrik’in verilerine göre, dağıtım bölgesindeki 143 bin çiftçiden 59 bini elektriğe dayalı sulu tarım yapıyor. Bu çiftçilerin büyük bölümü Şanlıurfa’da bulunuyor. Kuraklık nedeniyle yetersiz kalan yağışlar sonucu, yer altı kuyularından pompalarla su çekilmesi için yoğun şekilde elektrik kullanıldı. Bu durum yalnızca tüketim rakamlarını rekor seviyelere taşımakla kalmadı, aynı zamanda şebeke üzerindeki yükü de kritik seviyelere çıkardı.
Tedarik sürekliliği tehlikede
Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Şanlıurfa’da son yıllarda yapılan yaklaşık 15 milyar TL’lik yatırım ile elektrik altyapısının büyük ölçüde modernize edildiğini belirterek, “Ancak öngörülemeyen bu tarz tüketim artışları planlamayı ve kaynak tahsisini sekteye uğratıyor. Şebekeye aşırı yük binmesi nedeniyle diğer abonelerimizin kesintisiz elektrik erişimi de risk altına giriyor.” dedi.
İlçelerdeki tüketim, birçok ilin yıllık elektriğine eş değer
Şanlıurfa’nın tarımsal ağırlıklı bazı trafo merkezlerinde enerji tüketiminin geçen yıla göre birkaç katına ulaştığını belirten Arvas, şu bilgileri paylaştı:
-
Akçakale Pekmezli Trafo Merkezi’nde 2024’ün ilk üç ayında 52 milyon kWh olan tüketim, 2025’in aynı döneminde 109 milyon kWh’ye çıktı. Yüzde 111’lik artış, Sinop, Kilis, Kırşehir, Karabük, Bayburt ve Ardahan gibi illerin yıllık toplam tüketimlerinden fazla. Aynı hatta bağlı Damlasu Fideri’nde tüketim yüzde 277 arttı. Bu fiderdeki kullanıcıların yaklaşık yüzde 95’i borçlu, toplam borç ise 255 milyon TL’nin üzerinde. Kayıp-kaçak oranı yüzde 90’ı aşıyor.
-
Siverek Karakeçi Trafo Merkezi’nde enerji tüketimi yüzde 413 artarak 24,9 milyon kWh’den 102,8 milyon kWh’ye yükseldi. Bu miktar, yaklaşık 152 bin hanenin yıllık enerji tüketimine eş değer. Aynı merkeze bağlı Kuytuca Fideri’nde tüketim yüzde 242 artışla 5,7 milyon kWh’den 19,7 milyon kWh’ye çıktı. Bu fiderdeki kullanıcıların yüzde 97’si borçlu ve toplam borç 590 milyon TL’yi aşıyor. Kaçak oranı ise yüzde 95 seviyesinde.
-
Viranşehir Kırlık Trafo Merkezi’nde enerji tüketimi 33,9 milyon kWh’den 135,1 milyon kWh’ye yükselerek yüzde 298 oranında arttı. Aynı hatta bağlı Turna Fideri’nde yüzde 735’lik dikkat çekici bir artış yaşandı. 147 kullanıcının yüzde 88’i borçlu, toplam borç 314 milyon TL’yi aşıyor. Fiderdeki kaçak oranı yüzde 91 seviyesinde. 2025 yılı denetimlerinde bu bölgede 1.107 adet kaçak kullanım tespit edildi.
Aşırı yük ve kaçak kullanım sistemi zorluyor
Arvas, kuraklık, cazibeli su kanallarının yetersizliği, artan sıcaklıklar ve derinleşen yer altı su seviyeleri nedeniyle çiftçilerin daha fazla elektrikle sulamaya yöneldiğini vurgulayarak, “Bu tüketim şekli hem ülke ekonomisi üzerinde mali yük oluşturuyor hem de dağıtım şebekesinin teknik sınırlarını zorluyor. Kaçak kullanımlar, tüketimi ani şekilde artırıyor ve bu durum, normal şartlarda sorunsuz çalışan şebekeye aşırı yük bindiriyor. Sulama dönemlerinde arıza sayıları ve bakım-onarım süreleri ciddi biçimde yükseliyor. Bu da tedarik sürekliliğinde ve hizmet kalitesinde düşüşe yol açıyor.” dedi.
Kontrolsüz su çekimi obruklara yol açıyor
Arvas, konuyu yalnızca enerji tüketimiyle sınırlı görmediklerini belirterek, “Şanlıurfa’da tarımsal sulama kaynaklı kaçak elektrik kullanımı yalnızca şebekeyi değil, çevreyi de tehdit ediyor. Harran Ovası’nda meydana gelen obruklara ilişkin uyarılarımızı daha önce yapmıştık. Bugün bölgede görülen obruk oluşumlarının temelinde de bu kontrolsüz su çekimi yer alıyor.” diye konuştu.
Tüketim var, ödeme yok
Genel Müdür Arvas, tarımsal sulama abonelerinin milyarlarca lira ödenmemiş elektrik borçları olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi:
“Elektrik sistemini en çok zorlayan bu kullanıcı grubu, aynı zamanda kullandığı enerjinin bedelini de ödemiyor. Hem ödeme yapılmaması hem de kontrolsüz tüketim artışı, sadece şebekeyi değil, bölgede yaşayan diğer vatandaşlarımızın da elektrik hizmetine erişimini doğrudan etkiliyor. Üstelik tüm abonelerin sadece yüzde 4’ünü oluşturan tarımsal sulama kullanıcıları, bölgedeki kayıp-kaçak oranını yüzde 75’lere kadar çıkarabiliyor. Bu dengesizlik sürdürülebilir değil. Ödeme yapmayan çiftçilere bu yıl elektrik verilmesi mümkün olmayacaktır. Bu nedenle çiftçilerimizin bir an önce kurumumuza başvurarak borçlarını ödemelerini ve yapılandırmalarını öneriyoruz.”
