Altınbaş Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Erkal ve yüksek lisans öğrencisi Zahraa Husham Ibrahim Hilmi, cami minarelerinin doğal titreşim periyotlarını belirlemek amacıyla önemli bir bilimsel çalışmaya imza attı. Çalışma, deprem mühendisliği ve kültürel mirasın korunması alanlarına katkı sağlamak amacıyla gerçekleştirildi ve uluslararası saygınlığa sahip Structures dergisinde yayımlandı.
Yeni Ampirik Formüllerle Titreşim Periyotları Hesaplanabiliyor
Prof. Dr. Erkal'ın yürütücülüğünde yapılan araştırma, tarihi ve modern minarelerin ilk dört doğal titreşim periyodunun ampirik (verilere dayalı) formüllerle hesaplanmasına imkân tanıyan yeni bağıntılar geliştirdi. Bu sayede, minarelerin malzeme ve geometrik özellikleri dikkate alınarak dinamik davranışlarını değerlendirme için pratik ve güvenilir bir yöntem sunuldu. Prof. Dr. Erkal, bu çalışmanın minarelerin değerlendirilmesinde ve yeni minare tipi yapı tasarımlarında önemli bir yol gösterici olduğunu belirtti.
Üç Farklı Yöntemle Titreşim Periyotları Belirlendi
Araştırmada, minarelerin titreşim periyotlarının belirlenmesinde üç farklı yöntem incelendi:
-
Yerinde ölçümle gerçekleştirilen deneysel yöntemler,
-
Bilgisayar destekli matematiksel modelleme,
-
Ampirik formüller.
Geliştirilen bağıntılar, özellikle ampirik yöntemlere katkı sağlayarak mühendislerin hızlı, ekonomik ve etkin çözümler elde etmelerini sağlıyor.
Başarıyla Test Edilen Yeni Bağıntılar
Çalışmada, 189 farklı minare tipi üzerinde matematiksel modelleme yapılarak kapsamlı analizler gerçekleştirildi. Elde edilen dört bağıntı, daha önce deneysel verisi bulunan 35 minare üzerinde test edildi. Özellikle birinci doğal titreşim periyoduna ilişkin 5 değişkenli bağıntı, test edilen 28 minarede yüzde 19'dan daha düşük hata payıyla doğru sonuçlar verdi.
Bu yenilikçi çalışma sayesinde mühendisler, bir minarenin olası bir depremde nasıl davranacağını hızlıca değerlendirme fırsatına sahip olacaklar. Ayrıca, kültürel miras niteliğindeki yapıların korunması ve afetlere karşı dayanıklılıklarının artırılmasına önemli katkılar sağlanması bekleniyor.
