Depremden etkilenen Şanlıurfa'da Hasar Tespit Çalışmaları Açıklandı!

Şanlıurfa Tarım ve Orman İl Müdürü Mehmet Salih Söğüt'e  Ziyaret

Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde (KTÜ) 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri sonrası yapılan ve planlanan çalışmalar ile Doğu Karadeniz Bölgesi’nde deprem gerçeği konulu panel düzenlendi. KTÜ Osman Turan Kültür ve Kongre Merkezi’nde düzenlenen panele Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Metin Genç, AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürlüğü Deprem Dairesi Başkanı Prof. Dr. Aykut Akgün, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdür Yardımcısı Murat Akıngöl, KTÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Çuvalcı, KTÜ Deprem ve Yapı Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, İnşaat Mühendisleri Odası Trabzon Şube Başkanı Mustafa Tiryaki ve akademisyenler katıldı.
Panelin açılış konuşmasını yapan Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Metin Genç, deprem riskiyle karşı karşıya olunduğunu belirterek, "Bizim bölgemiz fay hatları itibariyle biraz deprem riskine uzak görünse bile son zamanlardaki depremlerde veya bölgeye yakın depremlerde artık bir riskle karşı karşıya olduğumuz ortaya çıktı. Trabzon Büyükşehir Belediyesi olarak hem üniversitemiz, hem AFAD’ımız, hem de İnşaat Mühendisleri odamızla beraber bu işe daha ciddi vaziyet etmek görevimiz, sorumluluğumuz ve bizim için zorunluluk. Öncelikle durum analizi ortaya koymak gerekiyor. Biz de Trabzon'da şehrin tamamını içine alacak şekilde yapı stoku envanterinin çalışmasını müşterek bir şekilde başlatıyoruz. Bu tespitleri yaptıktan sonraki aşamamızda da risk azaltma konusunda neler yapılabilecekse o adımları atacağız. Bu konuda ilk akla gelen kentsel dönüşüm oluyor, yenileme oluyor ve stoku güçlendirmek adına atılacak adımlar oluyor. Kentsel dönüşüm strateji belgesiyle beraber inşallah çalışmalarımızı tamamlayıp bu konuda hem bir veri, hem de bir yol haritası elde edeceğiz. Ondan sonra da bunu fiilen hayata geçirebilmek adına üçüncü aşamasında müdahale kısmımızla beraber bu çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Cumhurbaşkanımızın Türkiye Yüzyılı’nda en önemli hedef başlıklarından bir tanesi de dirençli şehirler oluşturmak. Dirençli şehirler oluşturmada, vatandaşlarımızın kendi yaşam güvenliğini teminat altına alabilmeleri için yapıları daha güvenilir hale getirmek önemli bir görev ve sorumluluğumuzdur. Bu çalışmalarımızı yaparken bilimden istifade edeceğiz. Çalışmalarımızda bize katkı sağlayan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız başta olmak üzere ve tüm bileşenlerimize teşekkür ediyorum" diye konuştu.

Binaların yüzde 56’sı hasar görmedi
Panelde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 6 Şubat depremlerinde yapılan tespitlere yer verildi. 6 Şubat depremlerinden Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Kahramanmaraş, Hatay, Malatya, Kilis, Şanlıurfa, Osmaniye, Tunceli, Bingöl, Batman, Sivas, Kayseri, Mardin ve Niğde illerinin etkilendiğinin belirtildiği panelde, 6 milyon 615 bin 354 bağımsız bölümün bulunduğu, 2 milyon 381 bin 674 binada inceleme yapıldığı kaydedildi. 9 bin 284 teknik personelin hasar tespiti yaptığı deprem bölgesinde 104 milyar dolar hasar tespit edildiği belirtildi. 18 ildeki binalarda yapılan hasar tespit çalışmalarında binaların yüzde 56’sının hasarsız olduğu belirlenirken, yüzde 28’sı az hasarlı, yüzde 2’sı orta hasarlı, yüzde 8’sı ağır hasarlı, yüzde 2’si yıkık, yüzde 1’i acil yıkılacak, yüzde 3’ünün ise tespitinin yapılamadığı bildirildi. Asrın felaketi olarak nitelendirilen depremlerde Bakanlık tarafından yapılan bina hasar tespit verilerinde 3 milyon 588 bin 233 bağımsız bölümü bulunan 1 milyon 334 bin 652 binanın hasarsız, 2 milyon 62 bin 819 bağımsız bölümü bulunan 662 bin 739 binanın az hasarlı, 167 bin 314 bağımsız bölümü bulunan 44 bin 52 binanın orta hasarlı, 478 bin 31 bağımsız bölümü bulunan 200 bin 232 binanın ağır hasarlı, 78 bin 365 bağımsız bölümü olan 21 bin 176 binanın acil yıkılması ve 103 bin 999 bağımsız bölümü bulunan 39 bin 539 binanın tamamen yıkıldığı tespit edildi.

"Son 20 senedir yapılan mevzuat değişikliklerinin önemli sayıda katkısının olduğunu görmüş olduk"
Panelde bir konuşma yapan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdür Yardımcısı Murat Akıngöl, 6 Şubat depremlerinden yaklaşık 18 ilin etkilendiğini söyledi. Akıngöl, "Ana olarak ise 5 ilimiz etkilendi. 6 milyon 615 bin 354 tane bina incelendi. Bu incelemede 9 bin 284 adet mimar ve mühendisimiz görev aldı. Ne yazık ki 53 bin 735 can kaybının olduğu, doğrudan 104 milyar dolar hasara yol açan bir depremdi. Yaklaşık olarak 103 bin 999 bağımsız bölüme tekabül eden 39 bin 539 binamız yıkıldı. 21 bin 176 tane binamız burada acil yıkılacak konuma geldi. Taşıyıcı sisteminin aldığı hasar bakımından kalıcı olarak yer değiştirerek acil olarak yıkılması gerektiğine karar verildi. 200 bin 232 binamızda da ağır hasar olduğu ve bu hasar sebebiyle bu binalar onarılamaz hale geldi. 44 bin 52 binamızda orta hasar oldu. Diğer kalan binalarımızın az hasar ve hasarsız olarak tespiti yapıldı. Bugüne kadar yapılan çalışmalar, tespitlerden çıkan sonuçlar 2001’den sonra mevzuatlarla yapılan binalarımızda hasar durumunun çok az olduğunu, daha önceki binalarımızın daha çok hasar olduğunu gördük. Son 20 senedir yapılan mevzuat değişikliklerinin önemli sayıda katkısının olduğunu görmüş olduk. Bu bizim için önemli bir veri girişi. 6 Şubat verilerinin bize gösterdiği yolda gerekli çalışmalar zaten yürütülecektir" dedi.
Panelde KTÜ Deprem ve Yapı Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık da deprem bölgesine ait 2,6 milyon yapı verisi kullanılarak elde edilen sonuçlar hakkında bilgiler verdi.

"Şu an dünyanın en büyük müdahale ve iyileştirme sürecini gerçekleştiriyoruz"
Panel sonrası basın mensuplarının sorularını yanıtlayan AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürlüğü Deprem Dairesi Başkanı Prof. Dr. Aykut Akgün, "Özellikle bu deprem sonrasında yaşadığımız acı tecrübeler bizi bir anlamda bazı değerlendirmeleri yeniden yapma imkanı tanıdı. Bu anlamda gerek Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız gerek AFAD Başkanlığımız olarak bizler hem sahada hem de sürecin yönetilmesi noktasında göstermiş olduğumuz gayretleri en üst seviyede göstermeye devam ediyoruz. Özellikle iyileştirme noktası açısından şuan dünyanın en büyük müdahale ve iyileştirme sürecini gerçekleştiriyoruz. Bu anlamda hakikaten son derece yoğun bir çalışma gerçekleştiriliyor. Diliyoruz ki bir daha böyle bir süreçle karşılamayalım ama gerçeklik maalesef bu noktada değil. Yaşadığımız coğrafya bu süreçlerle barışım bir şekilde yaşamamız gerçeğini bize bir kez daha hatırlatıyor. Dolayısıyla hem toplumsal bilinç anlamında hem de yapılaşma süreçleri anlamında edindiğimiz acı tecrübeleri bir ders niteliğinde geleceğe taşımak zorunda olduğumuz gerekiyor. Bu anlamda da devletimizin tüm kurumları nezdinde bu süreç devam ettiriliyor" ifadelerini kullandı.

"Türkiye’de bilinin 500 diri fay hattı var"
Diri fay hatlarının incelendiği çalışma ile ilgili bilgiler veren Akgün, "AFAD, MTA Genel Müdürlüğü ve TÜBİTAK işbirliği içerisinde gerçekleştirildi. Bu projede TÜBİTAK yürütücü kuruluş, MTA ve AFAD Başkanlığı ise müşteri kurum olarak bulundu. Şuan Türkiye’de bilinin 500 diri fay hattı var. Bu hatların yaklaşık 170’a yakını çalışılmış durumda. Geri kalan kısmı çalışılmamıştı. Özellikle deprem tekrarlanma aralıklarının ne kadar olduğu, ne kadar büyüklükte depremlerin üretilebileceğine yönelik çıktıları sunuyor. 23 üniversiteden önemli derecede akademisyen ile birlikte bu projeyi yürütülüyor. 2023 yılında başlayan bir proje inşallah bu yılın sonunda bu proje tamamlanmış olacak. Bu proje tamamlandıktan sonra çalışılan diri fayların hem tekrarlanma, deprem üretme aralıkları hem de deprem üretme mekanizmaları konusunda önemli bilgiler edinilmiş olacak. Bu noktadan itibaren halen yürürlükte olan Türkiye derem tehlike haritasını da bu sayede bir revizyonunun mümkün olacağını söyleyebiliriz. Bu çalışmalar hem ulusal hem uluslararası işbirlikleri ile birlikte aynı hızda devam edecek" şeklinde konuştu.

"(Ege’deki depremleri) Şu an itibarıyla olağanüstü bir sismik aktivite gelişimi söz konusu"
Ege Denizi’nde art arda gerçekleşen depremlerle ilgili değerlendirmelerde bulunan Akgün, "Bu alan çok bilinen bir alan. Sürpriz bir alan değil. Binlerce yıldır bu süreçlerin meydana geldiği bir alan. Hem volkanik aktivite hem de bizim tektonik faaliyet dediğimiz fay denetmeli hareketler açısından. Dolayısıyla şuan itibariyle olağanüstü bir sismik aktivite gelişimi söz konusu. Özellikle bu alan bilim camiası tarafından da mercek altına alınmış dudumda. Yoğun bir şekilde izleniyor. Bizde AFAD olarak hem yurtiçinden hem de yurtdışından araştırmacı ve yetkili kurumlarla görüşmelerimizi sağlıyoruz. Hem sürecin hızlanması adına hem de olabilecek muhtemel bir durum halinde alınacak tedbirler ve uygulanacak yöntemler çerçevesinde yapılacak hususlar değerlendiriliyor. Şu an itibarıyla kesin bir şey söylemek mümkün değil. Bunu tüm bilim camiası olarak ortak bir görüş olarak baktığımızda bir şey ifade etmek şuan mümkün değil. Ancak bunu uzun süreli gözlemlerle sağlamak mümkün. Şuan süreç o çerçevede ilerliyor. Muhtemel bir olay gelişimi sonrasında ortaya çıkabilecek olan hususların değerlendirilmesi ve alınacak önlemler noktasında da uygulanacak planlarımız belli. Onların sahaya uygulanması noktasında da aksiyonlarımız söz konusu. Vatandaşlarımızın büyük bir tedirginlik içerisinde olmamaları gerektiği noktasında ifade bulunabiliriz" ifadelerini kullandı.