SİZİ TANIYABİLİR MİYİZ?
Reşat Bozyel tesbihçilik benim baba mesleğim 1998 yılından beri babam tesbih işinde bende onun birlikte tesbihçilik işine başladım. Tesbihin imalatını, ham maddesini, üretimini baştan sona biz üretiyoruz.
TESBİHİN ÜRETİM AŞAMASI HAKKINDA BİLGİ VERİR MİSİNİZ?
Kullandığımız malzemeler Şanlıurfa’da da dökülüyor yeni malzemeler için konuşuyorum bir de şehir dışından kalıp şeklinde boru objelerin üretimi yapılıyor tesbihin ham maddesinin. Atölye de kesim işlemi yapılıyor, deniliyor bir habbenin modeli ve ölçüsü nasıl çıkacaksa o şekil kesilip, delinip atölye de tüm işlemlerden geçiyor. Daha sonra ipi, cilası tamamen işlemler bittikten sonra isteyene gümüş isteyene Urfa işi dediğimiz şekilde müşterilerimize toptan şekilde, perakende şekilde sunuyoruz.
TESBİH YAPIMINDA HANGİ TAŞLARI KULLANIYORSUNUZ?
Tesbihin yapımında yeni dediğimiz malzemeler var yeni döküm olan bunun eskisi var, Osmanlı’sı var genel olarak hepsinden yapıyoruz, kendi malzememizi de yapıyoruz yeni, eski, Osmanlı, Katalin, çubuk malzeme. Zarlardan yapılan malzemeler var eski Osmanlı dediğimiz bunların hepsini işliyoruz, hepsinin üretimini ustalarımız yapıyor bu şekilde elimizden geldiğince tüm ürünlerden yapıyoruz.
TESBİH TAŞLARINI NEREDEN TEMİN EDİYORSUNUZ?
Eski Osmanlı dediğimiz ürünler zaten yüz yıllar önce Osmanlı döneminden kalma parçalar Osmanlı ateşi, Osmanlı sıkma, Katalin bunlar zaten öncesinde dökülmüş bu yüzden şuan bunların dökümü yapılmıyor. Bunların üretimi yok bunlar esnaf arasında dönüyor parçaları o ona satıyor, o diğerine satıyor bu şekilde parçalar piyasa da dönüyor. Kilis’te dökülen var, Adana’da dökenler var, İstanbul’da var, Urfa’da var ustalarımız, bu şekilde bir çok yerde dökülüyor yeni malzeme. Bunun da kalitesi değişiyor plastik olan var, plastiğin üstü var, daha da üstü var bu şekilde gidiyor.
TESBİH ÇEŞİTLERİ HAKKINDA BİLGİ VERİR MİSİNİZ?
Toz kehribardan polyester dediğimiz Urfa ağzı ile naylon bununla başlıyor. 200 bin liralık tesbihlere kadar devam ediyor. Osmanlı katalini var, toz kehribar, sıkma kehribar, ateş kehribar gibi birçok çeşiti var. Yeni çıkan ürünler sürekli yenileniyor ham maddesi olduğu için devamlı çıkarıyorlar üreten insanlar bu şekilde devam ediyor.
TESBİH HANGİ KESİM TARAFINDAN DAHA ÇOK İLGİ GÖRÜYOR?
Biz üretimini yaptığımız için sosyal medya üzerinden mezat yapan ağabeylerimiz, arkadaşlarımız, dostlarımız onlara biz tedarik ediyoruz, perakende ile bu kadar uğraşmıyoruz. Genel de toptan veriyoruz, o arkadaşlarımız da galericidir, koleksiyonercidir biz onlara ulaştırıyoruz onlar da onlara ulaştırıyor bu şekilde dönüyor.
GENÇLER ARASINDA TESBİH TİCARETİ YAYGINLAŞMIŞ DURUMDA NELER SÖYLEYECEKSİNİZ?
Şuan düşük bir miktarla tesbih işine girmek uygun oluyor çünkü çok bütçe ayırmıyorlar bu yüzden bütçeleri kısıtlı olan gençler bu işe yöneliyorlar. Biz de tabi destek oluyoruz tanıdığımız eşimiz, dostumuz olduğunda vadeli bir şekilde veriyoruz onların da çarkı dönsün bu işe vesile olalım yardımcı olalım destek olalım diye. Şuan bir iş kurayım desen en düşük iş 500 bin lira ile 1 milyon lira arasında sermaye ister ama tesbih işine şuan 100 bin lira ile de girebilirsin 50 bin lira ile de girebilirsin tesbih işi bu şekildedir. Tesbih her alana giriyor, 10 milyon lira da bağlayabilirsin tesbih böyle bir sektör, yeni gelen arkadaşlarımız da 30 bin, 40 bin, 50 bin ne kadar bağlayabiliyorlarsa biz de destek olmaya çalışıyoruz o şekilde vesile oluyoruz onlar da ufakça çeviriyorlar çarklarını.
TESBİHİN ORİJİNAL OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?
Damla kehribar da çam reçinesi kokusu gelir çok az gelir ama sürekli gelir ısıtınca, tesbihten fazla anlamayan insan çakmakla ısıtır tesbihi ama yandırmak değil yanlış anlaşılmasın. Tesbihi ısıtacaksın iz bile çıkmayacak kokusundan kendini belli ettiriyor. Katalin dediğimiz grub da genizi yakar, çok keskin bir kokusu vardır orijinal katalinin kokusu da öyledir, yeni malzemenin kokusu ayrı onda plastik kokusu gelir ama yandırmak değil yanlış anlaşılmasın. Yanmayan tesbih yoktur hepsi yanar, eskisi de yanar yenisi de yanar bunu bilmeyen arkadaşlarımız, ağabeylerimiz var, Osmanlı sıkması da yanar, en değerli tesbihte yanar tabi biz yıllardır içinde olduğumuz için bunun çekimi, dokusundan biz anlıyoruz neyin ne olduğunu biliyoruz.
TESBİH TAŞLARININ İNSAN SAĞLIĞINA FAYDASI VAR MIDIR?
Damla kehribar tesbihin faydası vardır, benim bildiğim kadarıyla çocukların için çok faydalı zaten bunlar çam reçinası diye geçiyor faydalı olan taşlar bunlardır. Bu taşın kolyesi, bilekliği de var ağırlıklı olarak bebekler için veriyoruz, diş çıkaran bebeklere, sarılık için, kan dolaşımına da çok faydalı olduğu için söyleniyor bunun açıklaması da var teyit edilmiş bir şekilde o şekilde biz de müşterilerimize sunuyoruz. Çam reçinasıdır, çamın bal olan kısmıdır, denizin altında da çıkan var bu şekilde doğal taştır, faydalı olduğu söyleniyor, biz bu şekilde satıyoruz.
HEDİYE İÇİN TESBİH TERCİH EDİLİYOR MU?
Babalarına, kadınlar eşlerine, amcasına, dayısına vs. hediye için baya isteniyor.
TESBİH FİYATLARI HAKKINDA BİLGİ VERİR MİSİNİZ?
Tesbihler 300 bin liraya kadar var, tesbih fiyatlarının aralığı o kadar geniştir, fiyat aralığı kalitesine göre değişir. Osmanlı dediğimiz grup 5 bin liradan başlar 300 bin liraya kadar çıkar bu kadar geniş fiyat aralığına sahiptir, tesbih işi çok derindir.
BİZE ZAMAN AYIRDIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.
Ben teşekkür ederim.
TESBİHİN TARİHÇESİ;
Boncuk, kemik, taş gibi küçük parçaların bir ipe dizilmesi insanlık tarihi kadar eskidir. İlk insanlar avladıkları avın parçalarını ip benzeri şeylere dizer, bir sonraki avda başarı getirmesi için üzerlerine takarlardı. Daha sonraları bu tip takılar kötülüklerden ve düşmanlardan koruması için savaşlarda da takılmaya başlandı. Bugün bile bazı taşların özel uğurlar getirdiklerine inananlar vardır. Boncukların dini amaçla ve duaları saymada kullanılmasına ilk olarak Hindistan'da, Hindu inanışında rastlanıyor. Tesbihin ataları Hindistan'dan doğuya, sonra Ortadoğu'ya, en sonunda da Avrupa'ya yayılıyor. Tesbihin kullanış amacı Müslümanlık, Hıristiyanlık (Katolik), Hinduizm ve Budizm'de aynı olup hepsinde de duaları ve dualar arası bölümleri saymada kullanılır.
Tesbihin İslam dünyasında ne zamandan beri kullanıldığı kesin olarak belli değildir. Hz. Muhammed'in tesbih taşıdığına dair bir kayıt yoktur. Hatta belki Osman Gazi, belki de Fatih Sultan Mehmet'de tesbih kullanmadılar. Arşivlerde tesbih ile ilgili bilgilere ancak 16. yüzyılın sonlarına doğru rastlanmaktadır.
Ne var ki, Hz. Muhammed zamanında namaz ve dua sırasında hurma çekirdeği veya çakıl taşı kullanıldığı bazı hadislerden anlaşılmaktadır. İslam'da Peygamber'in namaz kılarken sünneti olan 'Sübhanallah, Elhamdülillah ve Allahüekber' kelimelerini 33'er defa tekrarlamanın hangi tarihte başlayıp, yayıldığı da bilinmiyor.
Yüce Yaratıcı'ya 99 ayrı isim veren İslami anlayış, onu anarken, her isim için bir işaret olmak üzere ipe dizdiği bu 99 taneli şeye de 'tesbih' adını vermiştir. Çeşitli malzemelerden yapılan tesbihteki tane sayısı 33, 99, 500 veya 1000 olabilir.
500 ve 1000'lik tesbihler daha ziyade tekkeler ve dergahlarda zikr için kullanılırlardı. Tekke şeyhleri, hastaları veya bir muradı olanları, iyileşmeleri veya muratlarının olması için bu tespihlerin içinden geçirirlerdi.
Tesbih çekmek, tesbih tanelerini birer birer işaret parmağı ile baş parmak arasından geçirmektir. Ancak günümüzde tesbihi bir oyuncak veya el alışkanlığı olarak kullananlara, sallayarak veya çeşitli figürler meydana getirerek dolaşanlara, hatta tuttukları futbol takımının renklerine göre yapılmış tesbihleri çekenlere sıkça rastlanmaktadır.
Aslında tesbih çekmek din adamlarına özgü bir davranışmış gibi algılanır ama halk arasında da neredeyse bir alışkanlık haline gelmiştir. Tesbih çekmenin daha çok kırsal kesimlerde yaygın olmasının nedeninin tesbihin boş elleri meşgul edebilme özelliği olduğu ileri sürülüyor. Sıcak ayları tarımsal çalışma ile geçiren, sürekli ellerini kullanmaya alışmış kişilerin kış aylarında bu boşluğu tesbihle doldurduklarına inanılıyor.
Günümüz biliminin tesbih çekme alışkanlığına bakış açısı biraz değişik. Bilim insanları, beynimizin, çalışma yaşamının güçlükleriyle, sorunlar, endişeler ve korkularla sürekli baskı altında tutulduğunu, bunun sonucunda sinir hücrelerinin aşırı yorulup yıprandığını ve beynimizi rahatlatmak, onu özgür bırakmak, dikkatimizi başka tarafa yöneltmek için tesbih çekmenin çok etkili ve faydalı olduğunu söylüyorlar.Tesbih; bir ipe dizili,çeşitli maddelerden yapılan belirli sayıda taneler...
Tesbih kültürümüzde erkeklerin vazgeçilmez aksesuarlarındandır.Gerek elde çekim için gerekse koleksiyon anlamında tesbih kullanımı zaman içerisinde gelişmiş ve tesbih yapımı sanat haline gelmiştir.Günümüzde el emeğiyle özel tesbih üreten birçok ustamız mevcuttur..Her tür malzemeden tesbih yapılabildiği gibi bu malzemelerin kıymetli olanları makbuldür ve değer görür..Tesbih yapımında tercih edilen bellibaşlı malzemeler;
Fosil Grubu:Kehribar,Oltu Taşı,Lüle Taşı Ağaç Grubu:Kuka,Abanoz,Pelesenk,Yılan Ağacı,Öd Ağacı,Venge,Demirhindi,Gül,Sandal Ağacı,Narçıl Yarı Değerli Taş Grubu:Akik,Kuvars,Ametist,Kaplangözü,Lapis,Turkuaz,Yıldıztaşı,Yeşim
Değerli Taş Grubu:Zümrüt,Yakut,Safir, Hayvansal Grubu: Fildişi,Mercan,İnci,Boynuz,Kemik,Bağa,Mors Dişi
şeklinde sayabiliriz..ŞANLIURFA GAZETESİ