Şanlıurfa: Peygamberler Şehri ve Tarihi Mirası
Tarihin en eski yerleşim yerlerinden biri olarak kabul edilen Şanlıurfa, 12 bin 500 yıllık süreçte birçok medeniyete ve inanç sistemine ev sahipliği yapmıştır. Arkeolojik bulgular ve kutsal metinlerde yer alan bilgiler, bu kadim şehrin, semavi dinlerin önemli figürleri tarafından ziyaret edildiğini ve hatta onların yaşam alanı olduğunu göstermektedir.
Urfa'da Yaşamış Peygamberler ve Tarihi İzleri
Urfa'nın peygamberler ile olan bağlantısı, bölgedeki kutsal mekânlar ve anlatılan tarihi rivayetlerle günümüze kadar ulaşmıştır. Bu bilgiler ışığında, Urfa’da yaşadığı kabul edilen peygamberlerden bazıları şunlardır:
Hazreti Adem’in, tarımı ilk kez yaptığı yerlerden biri olarak Tektek Dağları gösterilmektedir. Bölgede bulunan yabani buğday türleri, buranın tarımın ilk merkezlerinden biri olduğuna işaret etmektedir. Ayrıca, Hazreti Adem'in Harran’da yaşadığı ve burada çiftçilik yaptığına inanılmaktadır.
Hazreti İbrahim’in doğduğu şehir olarak kabul edilen Urfa, onun inanç mücadelesinin başladığı noktalardan biri olmuştur. Kendi halkına tevhid inancını anlatan ve putperestliğe karşı savaş açan Hazreti İbrahim, Nemrut tarafından ateşe atılmış ancak bu ateşin suya, odunların ise balıklara dönüşmesi ile kurtulmuştur. Balıklıgöl olarak bilinen bu yer, bugün hala ziyaret edilmektedir.
Hazreti İbrahim’in kardeşi Harran’ın oğlu olan Lut Peygamber’in de Urfa’da yaşadığı ve hayvancılıkla uğraştığı rivayet edilmektedir. Yine Hazreti Yakup'un da Harran’a geldiği ve burada dayısının kızları Lea ile Rahel’le evlendiği bilinmektedir. Harran’da bulunan Yakup'un kuyusu da bu anlatılarla ilişkilendirilmektedir.
Urfa'da Geçmişi Olan Diğer Peygamberler
Şanlıurfa, Hazreti Eyüp Peygamber’in de uğradığı ve hastalığı boyunca şifa aradığı yerlerden biridir. Şam’dan eşi Rahime Hatun ile birlikte Urfa’ya gelen Hazreti Eyüp, yaşadığı zorluklar ve sabrı ile bilinir. Bugün Eyyübiye semtinde, Hazreti Eyüp’ün hastalığını geçirdiği mağara ve şifalı su kuyusu ziyaretçilere açıktır.
Hazreti Musa’nın Urfa ile bağlantısı da oldukça dikkat çekicidir. Rivayetlere göre, Mısır’dan ayrıldıktan sonra Soğmatar’a gelmiş ve burada Hazreti Şuayb ile buluşarak ondan sihirli asasını almıştır. Kızıldeniz’i yardığına inanılan bu asa ile Soğmatar’da bir kuyunun açıldığı da söylenmektedir.
Bunun yanı sıra, Hazreti Şuayb Peygamber’in Urfa yakınlarında bulunan ve kendi adıyla anılan bir mağarada yaşadığı, bu alanın onun makamı olarak kabul edildiği bilinmektedir. Ayrıca Viranşehir ilçesine bağlı Eyüp Nebi köyünde Hazreti Elyasa Peygamber’in kabrinin bulunduğu ve her gün ziyaretçilerin akınına uğradığı ifade edilmektedir.
Urfa ve Hristiyanlık Tarihi
Urfa, yalnızca İslamiyet ve Musevilik için değil, Hristiyanlık tarihi açısından da büyük bir öneme sahiptir. Urfa’da hüküm sürmüş olan Kral Abgar Ukkama’nın, hastalığı nedeniyle Hazreti İsa’yı Urfa’ya davet ettiği ancak İsa’nın kendisi yerine bir mektup ve mucizevi portresini gönderdiği anlatılır. Bu mendili yüzüne süren Kral Abgar’ın şifa bulduğu ve ardından Hristiyanlığı resmi din olarak kabul ettiği ifade edilmektedir.
Bu kutsal mendilin uzun yıllar boyunca Urfa Kalesi'nde asılı durduğu ve şehri düşmanlardan koruduğuna inanılmaktadır. Ancak ilerleyen yıllarda mendilin İtalya’ya götürüldüğüne dair çeşitli rivayetler bulunmaktadır.
Urfa’nın peygamberler şehri olma vasfını gösteren bu tarihi anlatılar, bölgenin inanç turizmi açısından da ne denli önemli bir merkez olduğunu ortaya koymaktadır. Daha fazla bilgi almak isteyenler, kütüphanelerde ve kitapçılarda konuyla ilgili eserlerden yararlanabilirler.
