Adana’da Deprem Riski: Hangi İlçeler Etkilenebilir?
Türkiye'nin deprem kuşağında yer alması, Adana gibi büyük şehirlerde yaşayanları olası risklere karşı daha duyarlı hale getiriyor. Son yıllarda yaşanan depremler sonrası uzmanlar, Adana’daki fay hatları ve riskli bölgeler hakkında sık sık uyarılarda bulunuyor. TÜBİTAK’ın Çevre, Atmosfer, Yer ve Deniz Bilimleri Araştırma Grubu tarafından yapılan araştırmalara göre, bölgedeki aktif fay hatları ve deprem riski taşıyan ilçeler detaylandırıldı.
Adana’daki Fay Hatları ve Deprem Riski
Adana, özellikle güneydoğusunda yer alan fay hatları nedeniyle ciddi bir risk taşıyor. Deprem uzmanları, Maraş depremlerinden sonra bölgedeki stres transferine dikkat çekerek Adana’nın da riskli bölgeler arasında yer aldığını belirtiyor. Prof. Dr. Naci Görür, yaptığı açıklamalarda Adana ve Kıbrıs bölgesine özel olarak dikkat edilmesi gerektiğini vurguluyor.
TÜBİTAK tarafından yapılan çalışmalar ise Adana’da en fazla risk taşıyan fay hatlarını ortaya koyuyor. Şehirdeki en önemli fay hatlarından biri Karataş-Osmaniye Fay Zonu olarak biliniyor. Bu bölge, yaklaşık 120 km uzunluğunda ve birbirine paralel çok sayıda kırık hattını barındırıyor. Özellikle kıyıya paralel ilerleyen bu faylar, Yumurtalık ve Karataş bölgelerinde etkili olabilir.
Deprem Riski Taşıyan Bölgeler
Adana'da bulunan diğer riskli fay hatları arasında Adana Fayı da bulunuyor. Bu fay, Yumurtalık’tan başlayarak batıya doğru Karataş ve Sarımazı ilçelerine kadar uzanıyor. Uzmanlar, fay hattının doğu bloğunun daha düşük seviyede olduğunu ve bu bölgenin hareketli bir yapı sergilediğini belirtiyor. Fay hattı, Ceyhan ilçesine kadar uzanarak bazı noktalarda kırılmalara neden olabilir.
Bir diğer önemli fay hattı ise Yumurtalık Fayı olarak biliniyor. Yaklaşık 62 km uzunluğundaki bu fay, Yumurtalık ve Karagedik bölgelerinde uzanıyor. Kıyıya paralel ilerleyen fayın açılma bileşenli sol yönlü doğrultu atımlı olduğu tespit edilmiştir. Bu durum, fay hattının belirli bölgelerde daha fazla hareketlenme potansiyeli taşıdığını gösteriyor.
Adana’da Hangi İlçeler Depremden Etkilenebilir?
Uzmanların yaptığı değerlendirmelere göre, Adana'da özellikle Karataş, Yumurtalık, Ceyhan ve Sarıçam gibi ilçeler deprem riski taşıyan bölgeler arasında yer alıyor. Kıyıya yakın bölgelerde yer alan fay hatlarının hareketlenmesi durumunda, bu ilçelerde daha güçlü sarsıntılar hissedilebilir.
Adana merkezde ise Seyhan ve Yüreğir gibi yoğun nüfuslu ilçelerde binaların depreme dayanıklılığı büyük önem taşıyor. Geçmişte yaşanan depremler, özellikle eski yapı stoğunun fazla olduğu bölgelerde ciddi hasarlara yol açabileceğini gösteriyor.
Yetkililer, Adana ve çevresinde yaşayan vatandaşların deprem riskine karşı bilinçli olması gerektiğini belirtiyor. Yapı denetimlerinin artırılması, bina güçlendirme çalışmaları ve afet hazırlıklarının yapılması, olası bir sarsıntının etkilerini en aza indirebilir.
Adana İçin İRAP Uyarıları: Deprem Riski ve Tehlikeli Bölgeler
Adana’nın deprem riskine yönelik hazırlanan İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP), şehirdeki kritik tehlikeleri ve olası afet senaryolarını gözler önüne seriyor. 2021 yılında tamamlanan raporda, özellikle belirli ilçelerin yüksek risk taşıdığı belirtiliyor. Depreme dayanıklı yapılaşmanın sağlanması gerektiğine vurgu yapılan çalışmada, şehir genelinde kaçak yapılaşmanın ve zemin etüdü yapılmadan inşa edilen binaların büyük bir tehlike oluşturduğu ifade ediliyor.
Deprem Riski En Yüksek İlçeler Hangileri?
İRAP raporuna göre, Ceyhan, Yumurtalık, İmamoğlu, Seyhan ve Yüreğir ilçeleri, hem mevcut yapı stoğu hem de fay hatlarına yakınlıkları nedeniyle en yüksek deprem riski taşıyan bölgeler arasında yer alıyor. Bu ilçelerde geçmiş yıllarda yaşanan sarsıntılar, yapıların ne derece güvenli olduğunu sorgulatan önemli veriler sunuyor. Özellikle Ceyhan Fayı gibi aktif fay hatlarına yakın bölgelerde bulunan ilçeler, büyük bir depremde ciddi hasar alabilecek yerler arasında gösteriliyor.
Raporda ayrıca, Adana’da 6,5 büyüklüğünde bir deprem yaşanması durumunda, şehirde afetin neden büyük bir felakete dönüşebileceği detaylandırılıyor. Bu senaryoda kaçak yapılaşma, denetimsiz inşaatlar, taşıyıcı sistemlerde mülk sahipleri tarafından yapılan izinsiz değişiklikler ve yanlış yerleşim tercihleri en büyük risk faktörleri olarak öne çıkıyor.
Zemin Sıvılaşması ve Kentsel Dönüşüm Uyarısı
Rapor, özellikle zemin sıvılaşması riski taşıyan bölgelerde yapılaşmanın yoğun olduğunu belirtiyor. Adana’nın bazı bölgelerinde yer altı su seviyesinin yüksek olması ve zemin yapısının gevşek olması nedeniyle deprem sırasında binaların ciddi hasar görme riski bulunuyor.
Özellikle kentsel dönüşümün, bina bazında ve zemin özellikleri dikkate alınmadan yapıldığı vurgulanıyor. Yani, sadece eski binaların yenilenmesi yerine, inşa edilecek alanların depreme uygun olup olmadığına dair ciddi bir analiz yapılması gerektiği belirtiliyor. Ayrıca, müteahhitlerin teknik anlamda yeterli bilgiye sahip olmaması ve denetim mekanizmasının yetersizliği, yapı güvenliği açısından büyük bir problem olarak değerlendiriliyor.
Sanayi Alanları ve Kaçak Yapılar Büyük Tehdit Oluşturuyor
Adana’da risk taşıyan bir diğer konu da sanayi tesislerinin riskli bölgelerde konumlandırılmış olması. Sanayi bölgelerindeki yapıların büyük bir kısmının eski ve depreme dayanıksız olduğu ifade ediliyor. Kaçak yapıların yaygınlığı da şehir için büyük bir tehdit oluşturuyor.
Bununla birlikte, 1998 öncesinde inşa edilen ve hala kullanılan eski yapılar, "deprem yorgunu" binalar olarak değerlendiriliyor. Deprem yönetmeliğine uygun olmayan bu yapılar, büyük bir sarsıntıda ciddi yıkım riski taşıyor.
Yetkililer, Adana’daki deprem riskine karşı bilinçli şehirleşme, sıkı denetimler ve doğru planlanmış kentsel dönüşüm projeleri ile bu tehlikenin önüne geçilebileceğini belirtiyor.